Karpo.j

Dlaczego owoc?

Interesującym nas terminem jest karpo.j – owoc – pochodzący od hebrajskiego yrIp.. W pismach Pawłowych jako rzeczownik występuje 11 razy, 4 razy użyty jest czasownik karpofore,w, który oznacza przynosić owoc, a przymiotnik a;karpoj – bezowocny znajdziemy 3 razy. Bez względu czy użyty jest w sensie dosłownym czy w znaczeniu przenośnym przedstawia rezultat ludzkich wysiłków. Odnosi się zawsze do tego, co wydała jakaś istota żyjąca.

Rzeczownik owoc wchodzi w związki z takimi czasownikami jak: mieć, opieczętować, potwierdzić, spożywać, poszukiwać, mieć udział czy napełnić.

Czasownik karpofore, w występuje w Rz 7,4-5 w sensie metaforycznym: przynoszenie owocu Bogu lub śmierci. Perykopa ta podejmuje analogiczny temat, który Paweł rozwija w Ga 5,19-24. Owocować w Bogu mogą tylko ci, którzy umarli dla Prawa dzięki przyjęciu daru odkupienia. Natomiast wcześniej adresaci poddając się grzesznym namiętnościom dążyli ku śmierci. Podobnie Ewangelia owocuje i rośnie, w każdym, kto poznał łaskę Boga (Kol 1,6), przyczyniając się do jego nawrócenia, aby wydawał owoce wszelkich dobrych czynów i wzrastał przez głębsze poznanie Boga (Kol 1,10).

Motyw przeciwstawienia dobrych i złych czynów znajdziemy również w Liście do Efezjan. Paweł przestrzega adresatów, aby nie mieli udziału w bezowocnych czynach ciemności (Ef 5,11). Jako antytezę podaje owoc światłości, którym jest wszelka prawość i sprawiedliwość, i prawda (Ef 5,9). Wzywa wiernych, by postępowali jak dzieci światłości, gdyż nie są już ciemnością.

W Liście do Rzymian (6,20-23) Apostoł także porusza temat służby grzechowi, która prowadzi do śmierci i służby Bogu, która przyczynia się do uświęcenia wierzącego, a w konsekwencji do otrzymania nagrody życia wiecznego.

Zauważmy, że słowo karpo.j w literalnym sensie pojawia się tylko w 1 Kor 9,7: czy ktoś uprawia winnicę i nie spożywa z jej owoców? i w 2 Tm 2,6: Rolnik pracujący w znoju pierwszy powinien korzystać z plonów, gdzie oznacza zbiór. Częściej Paweł stosuje znaczenie metaforyczne. Po pierwsze dotyczy nawrócenia: Nie chcę też, byście nie wiedzieli, bracia, że wiele razy miałem zamiar przybyć do was – ale aż dotąd doznawałem przeszkód – aby zebrać nieco owocu także wśród was, podobnie jak wśród innych pogan (Rz 1,13). Po drugie wyraża dobre życie: Teraz zaś, po wyzwoleniu z grzechu i oddaniu się na służbę Bogu, jako owoc zbieracie uświęcenie. A końcem tego – życie wieczne (Rz 6,22). W Ef 5,9 czytamy o owocu światłości, w Flp 1,11 mowa jest o plonie sprawiedliwości, a w Flp 4,17 Paweł oznajmia, że pragnie owocu, który wzrasta na dobro adresatów. Kolejnym sensem jest odniesienie do życia bez Boga. Paweł pyta Rzymian o pożytek (karpo.j) z czynów, których teraz się wstydzą (Rz 6,21). Karpo.j oznacza także owoc składek zebranych przez pogan z Macedonii i Achai na rzecz świętych w Jerozolimie, które Apostoł miał przekazać (Rz 15,28).

Obraz karpo.j przywołuje również na myśl wewnętrzny dynamizm Ducha i bierność chrześcijanina: owoc nie jest efektem wysiłku wierzącego, ale działalności Kogoś innego. Chrześcijanin otrzymuje go jako dar.

Pomimo że katalog cnót jest przedstawiony jako dar Boga przez Ducha, nie można rozpatrywać metafory owocu wyłącznie w kategorii daru, sugerując etyczną bierność ze strony chrześcijanina. Wierzący, który otrzymał od Boga cnoty, winien wyrażać je w swoim życiu, co Paweł podkreśla w Ga 5,25: Mając życie od Ducha, do Ducha się też stosujmy.

Jak wynika z powyższych rozważań termin karpo.j zazwyczaj odnosi się do tego, co jest efektem jakiegoś wysiłku. Użyty w sensie metaforycznym podkreśla aktywność wierzącego, wskazuje na proces przemiany, przywodzi na myśl urodzaj, tak wyczekiwany przez rolników.

s. Dorota Raźny